Omer Kaleshi sapo është kthyer nga Saint-Malo thotë Luan Rama. Ulur në një kafene të bulevard Arago, poshtë shtëpisë-atelier të tij, ne bisedojmë për udhëtimin, këtë aventurë të bukur njerëzore, nga më interesantet, çka të jep mundësi të zbulosh vende, popuj, të njohësh të tjerë të ngjashëm dhe për më tepër të njohësh vetveten, pasi udhëtimi është dhe rrezik, ai ka të papriturat e veta dhe për kapërcimin e brigjeve dhe kontinenteve duhet kurajo dhe dëshirë. A nuk udhëtonin kështu Rimbaud dhe Verlaine? Herodoti është shrmbulli më i përkryer, siç ishte dhe Celebi që përshkoi viset shqiptare shumë më vonë se qytetari dhe prekursori i tij antik, shkruan Luan Rama.
Sipas tij, Jacques Lacarriere, filozof, poet dhe eksplorator i miteve më të vjetra të botës kishte veç një pasion: udhëtimin. Një ditë më tregonte atje në shtëpinë e tij në Bourgogne, pranë një tabloje të madhe të Omerit, se si, kur ishte djalosh i ri, ai e la Sorbonne-n dhe u nis me “autostop” e herë me këmbë drejt Greqisë për te njohur orakujt e Delfit dhe hyjnitë në Olimpin tronditës. Në këtë udhëtim ai mundi të zbulonte Janis Ricos që ishte në burg dhe ku përmes të dashurës së tij, ai i mori poezitë dhe i përktheu në frëngjisht duke e bërë të njohur poetin e madh në Perëndim, i cili linçohej në Greqi. Kështu udhëtonin Henry Miller, Durrell e shumë të tjerë apo Hemingway një udhëtar i përhershëm i tokës, detit dhe letërsisë. Kështu udhëtonte piktori Paul Gauguin të cilit nuk i mjaftonin hapësirat e Francës por duhej të nisej drejt Tahitit dhe ishujve Marquise për të krijuar gjenialitetin e tij.
Në takimin e fundit në Saint-Malo të Bretagne-s, të titulluar “Etonants voyageurs” (Udhëtarë të habitshëm), portreti i tablosë së Omerit, koka e një dervishi, ishte afishja prezantuese e këtij aktiviteti ndërkombëtar me artistë e mendimtarë nga e gjithë bota, mes të cilëve Edgar Morin apo Michel Le Brise. Jacques Lacarrière, kur u nda nga kjo botë (edhe pse ai vazhdon të udhëtojë aty ku është – sepse hiri i tij u hodh në det për të udhëtuar përjetësisht) ishte i pranishëm me tekstet dhe poezitë kushtuar veprës së Omerit, dervishëve, bareshave dhe kokave « omerike ».
Luan Rama thotë se Omeri nuk flet shumë. Kësaj rradhe dhe romancieri i njohur francez Gil Jouanard lexoi dy faqe nga libri i tij «Omer» i ilustruar shumë bukur në një libër arti. Dhe kudo, në çdo debat, afishja gjigande me dervishin e Omerit ishte e pranishme, duke simbolizuar vërtet atë dëshirë të madhe të njeriut për të udhëtuar e njëkohësisht habinë e tij ndaj njerëzve, botës.
Në fund të fundit dhe jeta e Omerit ka qenë veç një udhëtim pa fund: nga malet e Kërçovës ku lindi dhe u end si fëmijë, në Shkup ku u shkollua, në Stamboll ku studioi artet dhe njohu Leonardo Da Vinçin, pastaj udhëtimet e tij nëpër botë për të parë mjeshtrit e mëdhenj të pikturës dhe muzeumet më të mëdha, veçanërisht Rilindjen italiane, duke vazhduar me udhëtimet në ekspozitat e ndryshme që ai ka hapur nëpër botë. Udhëtime dhe kujtime të shumta: kjo është një lëndë ku mbruhet historia personale dhe arti. Edhe pse i «ngujuar» aty në atelierin e tij, nën çati, midis tokës dhe qiellit, edhe në çastet e krijimit, ai vazhdon të udhëtojë. Po, pinjollët e Haxhi Bektash Veliut e të Jonuz Emré apo Rumit janë bohemë që jetojnë veç përmes udhëtimit, shkruan Luan Rama.
Dhe në gjumë Omeri vazhdon udhëtimet në botën e kujtesës së tij, imazhet e së cilës, të nesërmen ai nxiton ti hedhë në telajon që pret aty mbi kavalet.
Një Herodot modern është brënda tij…
Luan Rama, Paris, 12 qershor 2017.
