Nga Aurenc Bebja*, Francë
Në veprën e autorit francez, Pierre-François Guyot Desfontaines, “L’esprit de l’abbé Des Fontaines, ou Reflexions sur differens genres de science et de litterature. Tome 4”, gjejmë një kritikë të veçantë, pikërisht në faqen n° 293, në lidhje me veprën me titull “Opéra de Scanderberg de MM. De la Motte & de la Serre”
Si është vlerësuar kjo vepër asokohe? Në vijim, do të gjeni tekstin e plotë, të sjellë në shqip nga Aurenc Bebja – Blogu “Dars (Klos), Mat – Albania”:
“Kjo pjesë është e mbushur me karakteristika delikate, parime të shkëlqyera dhe mendime të hollësishme. Muzika është realizuar nga Zotërinjtë Rebel & Francoeur, të njohur që të dy për sukseset e mëparshme dhe sidomos për operan simpatike “Pyrame & Tysbé”.
Këngët e tyre janë të ëmbla dhe natyrale. Shprehja e tyre e drejtë, fisnike dhe prekëse. Recitimi i tyre është i ngjashëm me stilin e Lully dhe Zotit Destouches, megjithatë, nuk janë imituar (kopjuar) këto mjeshtra të mëdhenj.
Argëtimet duken të karakterizuara mirë. Instrumentet flasin me aq forcë sa dhe qartësi, dhe duken se tregojnë gjithmonë për çfarë bëhet fjalë, sepse simfonitë janë specifike për secilën pjesë të Baletit.
Të gjitha meloditë janë të këndueshme, të lehta për t’u kujtuar, nervoze pa çuditësi, të lehta pa përulje, natyrale pa paragjykime. Ata që duan ndjenja dhe gjeni i gjejnë në to; dashamirësit e punës, njohësit e muzikës, edhe pse nuk janë aspak të paralajmëruar, hedhin dritë në një numër të madh vendesh, ku ka kombinime të thella. Shkenca është veçanërisht në shoqërimet dhe në kor.
Së fundi, gjithçka është e llogaritur mirë; nuk janë aspak bukuri fati apo kapriçosh, bëhet fjalë për entuziazëm dhe reflektim; asgjë nuk është e shëmtuar, çdo gjë është e saktë dhe e ndjeshme. Nuk është aspak një punë e vështirë, e pashpirt, e papërshtatshme, është një art delikat që fshihet, i cili i ngjan natyrës dhe e zbukuron atë.
Kjo përzierje mes gjeniut, hulumtimit dhe shijes është misteri i Muzikës teatrore. Në lidhje me Poemën, sado gjeniale të jetë, nuk mund të fshehim se ka të meta të mëdha.
Një poemë e këtij lloji është gjithmonë e mirë kur intereson, kur përmban skena të gjalla dhe prekëse, festime të shkëlqyera, mendime delikate, melodi të bukura; me një fjalë, kur është e tillë si në këtë rast.”
