Nga Nasho Jorgaqi
“Detyra e parë e historianit është t’i shmanget gënjeshtrës; e dyta, të mos fshehë të vërtetën; e treta, të mos japë shkas të dyshojnë” – Ciceroni
Për fat të mirë, Romeo Gurakuqin nuk e njoh personalisht, por e kam dëgjuar nëpër debate televizive dhe i kam lexuar disa shkrime. Në të gjitha rastet, për të qenë i sinqertë, i kam lënë përgjysmë. Dhe kjo nuk ka ndodhur thjesht dhe vetëm se nuk pajtohesha me pikëpamjet e tija – mendimet e kundërshtarit e kam zakon t’i dëgjoj me vëmendje –, por se nuk duroja dot arrogancën, nervozizmin gati infantil, mungesën e argumenteve shkencore dhe politizimin e skajshëm. “Po ky asht i marr a shtihet?”, thoja me vete, pa më shkuar mendja se ai “do të zhvishte shpatën” edhe me mua. E përse? Për botimin e një fragmenti letre që Gjergj Fishta i dërgonte gjithë entuziazëm një oficeri fashist në kohën kur Shqipëria ishte e pushtuar prej italianëve (“A flirtoi Gjergj Fishta me pushtuesit fashistë?”, Dita, 2 tetor 2016). Pra, për nxjerrjen në dritë të një dokumenti, shoqëruar me disa mendime e interpretime të argumentuara, një praktikë krejt e zakonshme në studimet historike. Kjo do t’i acaronte nervat kinse historianit Gurakuqi e, për pasojë, unë do të përballesha me kundërshtimin e tij çapraz, plot fyerje, kërcënime e gënjeshtra ordinere. Në vend që të merrej me argumentet e parashtruara prej meje në artikull (“Nasho Jorgaqi është gegofob, persekutor i njerëzve të letrave, Panorama, 7 tetor, 2016), merrej me jetën time, duke e shtrembëruar dhe falsifikuar atë, duke hedhur baltë mbi personalitetin tim si njeri e si intelektual, pa harruar, gjithashtu, të bënte edhe disa kinse teorizime në fushën e shkencës së historisë.
Është e vërtetë që unë kam qenë konviktor i Gjimnazit të Shkodrës nga v.1947, një kohë që, ashtu siç edhe kam shkruar, e kujtoj me shumë nostalgji, por s’kam të bëj fare me ato proçka që lëshon Gurakuqi. Di të them që jam fatlum që studiova e u diplomova në një nga vatrat shumë të nderuara të kulturës dhe arsimit tonë kombëtar. Më tej, pasi kreva studimet e larta, punova në Shtëpinë Botuese “Naim Frashëri”, në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe, më pas, për afro 30 vjet, kam qenë pedagog i letërsisë shqipe të periudhës së Pavarësisë e për disa vite edhe shef i Katedrës së Letërsisë në Fakultetin Histori-Filologji, ku u dhashë mësim disa brezave studiuesish deri sa dola në pension.
Gurakuqi të gjitha këto i injoron. Nuk besoj se, po të donte, nuk ka pasur mundësi të gjente informacion mbi personin tim. Boll një klikim në internet – për të mos përmendur burime të tjera – do të mjaftonte për të gjetur të dhëna të miat bio-bibliografike. Nuk di se ç’ligësi a fantazi e ka shtyrë të sajojë se unë paskam qenë sekretar i një anëtari të Byrosë Politike të PPSH (kur unë nuk kam qenë kurrë as anëtar partie) e se nga ajo pozitë kam persekutuar kolegët e mi shkrimtarë.
Megjithatë, shpifja më e ulët dhe më tinzare e Gurakuqit është ajo se unë me kohë, kur u bëra shkrimtar, qenkam njohur edhe si gegofob. Unë gegofob?! Kjo është dhe për t’u gajasur. Unë me babain gegë, me gruan me prejardhje nga Hoti e Gruda të Malësisë së Madhe, me kunatën shkodrane, mik me intelektualë të shquar shkodranë, si Jup Kastrati, Skënder Drini, Vehbi Bala, Fadil Kraja, Lec Shllaku e plot të tjerë. Unë që së bashku me Drago Siliqin, kur punonim në shtëpinë botuese “Naim Frashëri” ndihmuam pa u kursyer Gjon Shllakun të botonte “Iliadën” të përkthyer në gegërisht. Unë që jam marrë me studime e botime të autorëve gegë, si Gaspër Pali, Migjeni, Haki Stërmilli, Qemal Stafa, Kol Mirdita etj. Unë që botova romanin e Floberit “Zonja Bovari” të përkthyer në gegërisht nga Zeqiri Rexha. Unë që zbulova dhe botova në vitet ’90 vëllimin poetik “Lirija e fijes së barit” të poetit shkodran të persekutuar Muhamet Ademi. Unë që u ngrita nga Tirana dhe shkova në Shkodër për t’i bërë homazhe Gjon Shllakut dhe mora pjesë në varrimin e tij.
E jo vetëm kaq. Në dy vepra të rëndësishme që kam përgatitur, si “Antologjia e mendimit estetik shqiptar (1504-1944)”, autorët shkodranë janë në ballë, apo “Antologjia e poezisë lirike shqipe (1914-1944)”, që hapet me poezitë e Gjergj Fishtës dhe Ndre Mjedës, për të vijuar me një plejadë të tërë poetësh shkodranë.
Nuk dua të vijoj më tej me shpifjet diabolike dhe injorancën e këtij kinse historiani, për fat të keq drejtor i shkollës doktorale të një universiteti të nderuar. Refuzoj me neveri akuzat dhe cilësimet e tij rrugaçërore ndaj meje, që nuk pajtohen kurrsesi me gradat e titujt shkencorë që mban zyrtarisht Gurakuqi.
Përsa i takon atyre që shkruan në artikullin e tij lidhur me çështje të historisë së Shqipërisë të v.1939-1944, mendimet e tij janë aq konfuze, argumentet e tij aq të dobëta, mësimet që kërkon të japë aq qesharake, teorizimet që servir aq kontradiktore, sa nuk ia vlen barra qeranë të merrem. Por nuk mund të hesht para frymës së revanshizmit që përshkon mendimet e tij, subjektivizmit të pafre, politizimit të tejskajshëm, prirjes antikombëtare për të përçarë intelektualët e sidomos studiuesit, narcizizmit, mungesës së etikës njerëzore dhe profesionale, sarkazmës dhe shpërfilljes ndaj një kolegu, që i takon brezit të prindërve të tij.
S’ka dyshim që debati është i domosdoshëm, pasi shkencë pa debat nuk ka, por nuk mund të ketë debat me shfrim inatesh, me fyerje, me gënjeshtra, me arrogancë, me interesa politike në mes, kur shkenca e vërtetë s’ka të bëjë assesi me to. Kjo është arsyeja që unë nuk mund të debatoj për problemet e historisë shqiptare të periudhës 1939-1944 me një kinse historian, me një person që nuk i përgjigjet kushteve që kërkon një debat serioz dhe i moralshëm.
Së fundmi, më vjen mirë që edhe një qytetar i panjohur, që shkruan në internet me emrin Dedë, thotë ndër të tjera: “Një shkrim lesh arapi ky i z. Romeo, i këtij pseudohistoriani, që duke shkruar inatçe kundër shkrimtarit Jorgaqi, nervozon jo vetëm lexuesin, por edhe vetë historinë”.
