Dom Zef Gila, pinjoll malsie i mbështjellun me virtyte që e karakterizojn malsorin, qe fisnik e mendjemprehtë.
Pasi mbaroi studimet në Romë, shugurohet meshtar nga Papa Piu Xll. Në kohën kur lufta e Dytë Botërore tashma ishte ndez, do të vihej në udhëtim për në Shqipëri përmes Adriatikut ku siç e përshkruan vetë “nga lart qiellit bombardierët plumbues të aleateve, në det minat e siluret e nëndetseve që ndanin më dysh anijet n’udhëtim Itali-Shqipëri.
Nxënësi dhe pasardhësi i dom Ndre Mjedes, meshtari që fliste 6 gjuhë të huaja nuk u kursye duke i shërbyer Zotit dhe besimtarve madje pa dallim feje.
Gjatë shërbimit të tij baritor e vuri jetën në rrezik disa herë, si atëherë kur një fshatar muslimanë nga Barbullushi kishte vrarë një ushtar gjerman, ku sipas ligjeve të rrepta gjermane për një ushtar të vrarë duhej të vriteshin 101 burra si hakmarrje. Me ta marrun vesh dom Zefi që ishte i vetmi qe fliste gjermanisht u del përballë 4 mitrolozave gjermanë dhe gjeneralit. Me zgjuarsinë e butësin e tij arriti ta bindë gjeneralin që t’u falet jeta këtyre burrave me pëkatesi muslimane.
Një tjetër akt fisnik i tij ishte shpëtimi i tre ushtarve italianë (robër lufte) nga ushtria gjermane ku do i kërcënohej jeta seriozisht.
Por siç e pershkruan ai “e keqja e madhe erdhi nga të(mit) komunizmi”.
Në moshën 35-vjeçare e arrestuan dhe për një vit e izoluan duke e rrahë dhe torturuar. Atëher, për munges provash e dërguan në kampin e Tepelenes, Vlores e Tiranes. Ato vite atje ai thoshte me dhembje:
“Nëse ferri ka formë kampi, ai ishte realizimi perfekt”.
Nëse këto dëshmi nuk u mjaftojnë atyne që e mbrojnë regjimin a nuk shohin t’kqija të mëdha në atë kamp; nëse nuk u mjaftojnë dëshmitë për të kuptu tmerrin, ligësin e atij vendi dhe të atyne që e kanë ideu, nuk mbetet tjetër gjë për të ba, vetëm me përsërit me At’Gjergj Fishtën
“Ta dijë Shqypnija pra e sheklli mbarë, se ma mbas sodit, un s’jam shqyptar”.
Nuk mund të shtosh asgjë më shumë se “Fali o Zot, se nuk dinë ç’thojnë”./ Dom Artur Jaku
