“Kamarja e turpit” roman i autorit shqiptar Ismail Kadare ribotuar nga shtëpia botuese Onufri në vitin 2016. “Kamarja e turpit” ka qenë botuar për herë të parë më 1978, si pjesë përbërëse e librit “Ura me tri harqe”, me titullin “Pashallëqet e mëdha”. Romani që ka në qendër fatin e Ali Tepelenës, pashait rebel shqiptar, që u ngrit kundër sulltanit dhe shtetit osman, është konsideruar nga kritika botërore si një nga veprat më tragjike të Kadaresë, ku përshkruhet terrori shtetëror. Libri ka 208 faqe.
Është botuar në gjuhën angleze një tjetër nga romanet e shkrimtarit shqiptar, “Kamarja e turpit” e me këtë rast Lesley Mcdoëell shkruan në “The Herald” se romani historik i Kadaresë mbi pushtetin tiranik u botua për herë të parë në vitin 1978. Bëhet fjalë për një kohë kur Shqipëria ishte në diktaturë.
Kadare e fillon historinë e tij nga këndvështrimi i një njeriu të zakonshëm, 31- vjeçari Abdulla, i cili është roja i kamares së turpit. Ai duhet të mbajë nën kontroll çdo kokë të vendosur atje së bashku me mjekun, i cili kujdeset për gjendjen e saj çdo ditë.
Por shqetësimet e Abdullait janë më njerëzore. Ai shqetësohet në lidhje me martesën që po afron, humbjen e vendit të punës, fatin e vëllait të tij, i cili ndodhet larg duke luftuar rebelët shqiptarë. Por është dhe një tjetër njeri i zakonshëm, Tunxh Hata, i cili ka për detyrë mbledhjen e kokave të prera të udhëheqësve në çdo betejë të fituar. Shumë shpejt ai do të mbledhë të fundit, atë të Ali Tepelenës, i cili më në fund është shpartalluar.
Pasi ta ketë siguruar atë, ai duhet të kthehet nëpër fshatra dhe qytete, duke vendosur edhe një çmim për popullin që dëshiron të shohë kokën dhe më pas është Abdullai ai që do të kujdeset për të. Kadare nënkupton tekat e Perandorit kur thotë “Hurshid Pasha e dinte se do të ishte koka e tij në ‘kamare’, në qoftë se ai do të dështonte në kapjen e Ali Tepelenës”.
Frika e vazhdueshme se gjërat mund të përsëriteshin, ankthi i vazhdueshëm i të shkelurit në kufirin e hollë mes jetës dhe vdekjes, përshkonte të gjithë ata që ia ngulnin sytë kokave të prera. Askush nuk mund të jetë i sigurt për vendin e tij apo të saj në këtë lloj të bote, qoftë politikisht apo personalisht: gruaja e re e Aliut do të mërgonte, kur burri i saj u vra, ndërsa Abdullai do të zbulonte se nuk mund të kënaqte seksualisht nusen e tij të re siç do të donte.
Kadare shkon poshtë e lart në kohë përmes këtij romani, pa e theksuar qartë kapërcimin kohor, kështu që ne e dimë që Aliu ka vdekur shumë kohë para se ne ta takojmë dhe përpara se të lexojmë për ditët e tij të fundit dhe jetën me gruan e tij të re, Vasiliqinë. Kjo e bën një moment të veçantë edhe më pikant, kur Vasiliqia privatisht pret vizitën e një lordi dhe një poeti të ri anglez.
Ai torturon dhe tradhton, dhe kjo është arsyeja pse shqiptarët e tjerë nuk pranojnë të ngrihen kundër Perandorisë Osmane kur ai i thërret. Megjithatë, Vasiliqia vazhdon ta respektojë atë, ende i dëshiron të shoqit të mirën dhe sinqerisht ajo mban zi kur atë e vrasin përpara saj, koka iu nda nga trupi në mënyrë që ai të mos jetë kurrë i tërë, madje edhe në vdekje.
Romani i Kadaresë na tregon se historia është e krijuar nga njerëzit, të cilët dëshirojnë pushtet përtej aftësive të tyre. Që duan t’u mohojnë njerëzve të drejtën për të veshur atë që duan dhe të flasin fjalë që ata dinë. Që kërkojnë metodat më të ashpra për të mbështetur pushtetin e tyre dhe shpikin sisteme të tëra të shtypjes për ta bërë këtë.
