Një librari në gjuhën angleze e themeluar nga George Whitman buzë Senës në Paris ka mirëpritur shkrimtarë dhe ka shitur libra për 65 vite. Krista Halverson eksploron historinë e një institucioni dhe trashëgiminë e Sylvia Beach.
Gjashtëdhjetë e pesë vjet më parë, në vitin 1951, George Whitman hapi librarinë në gjuhën angleze “Shakespeare and Company” në 37 rue de la Bûcherie, Paris, buzë Senës e Notre-Dame. “Unë e krijova këtë librari siç një njeri do të shkruante një roman” ka thënë George, “duke e ndërtuar çdo dhomë si një kapitull, që njerëzit të hapin një derë siç hapin një libër, një libër që të çon në një botë magjike, në imagjinatën e tyre”.
Në ditarët e saj, Anaïs Nin e ka quajtur librarinë “Një shtëpi si të Utrillo-s, jo shumë të qëndrueshme mbi themelet e saj, me dritare të vogla e grila të rrudhosura. Dhe aty ishte George Whitman, i kequshqyer, me mjekër, një shenjtor mes librave të tij, duke strehuar miq pa para lart, jo i etur për të shitur … Shkallë të vogla, rrethore, të çojnë në dhomën e tij, ku ai priste Henry Miller dhe vizitorë të tjerë”.
Ndërkaq, libraria e George ishte modeluar fiks si libraria që pat hapur në vitin 1919 Sylvia Beach, edhe ajo një amerikane. Libraria e Beach ishte një strehë për shkrimtarët si Ernest Hemingway, F. Scott Fitzgerald dhe Gertrude Stein dhe ajo ishte botuesja e parë e “Uliksit” të James Joyce. Dyqani u mbyll gjatë pushtimit gjerman të Parisit, në dhjetor 1941, pasi Beach nuk pranoi t’ia shesë kopjen e saj të fundit të “Finnegans Wake” një oficeri nazist.
Si dyqani i Beach, edhe libraria e Georges, shpejt u bë një vend takimi për letrarë të kohës së tij: James Baldwin, Julio Cortazar, Laërence Durrell, Terry Jugore dhe William Styron.
Dyqani udhëhiqet nga motoja “Mos u trego jo mikpritës me të huajt, ata mund të jenë engjëj të maskuar”. Kjo frazë është e shkruar sipër, mbi derë, në hyrje të bibliotekës së katit të parë, ku vizitorët janë të ftuar për të kaluar ditën duke lexuar libra nga koleksioni personal i Georges. Në fund të viteve 1930, gjatë Depresionit të Madh, ai ecte, merrte trenin e udhëtonte përmes SHBA-së, Meksikës dhe në Amerikën Qendrore. Kudo që shkoi, ai gjeti mirësi dhe bujari. “Unë besoj se ne jemi të gjithë endacakë e të pastrehë në një mënyrë”, tha ai. “Filozofia e librarisë është që të kthej mikpritjen që kam marrë në të kaluarën”.
Natën, stolat e bibliotekës shndërrohen në shtretër, ku shkrimtarët dhe artistët janë të ftuar për të fjetur falas në këmbim të ndihmës disaorëshe në dyqan, duke shkruar një faqe autobiografi dhe duke premtuar të lexojnë një libër një ditë.
Sot libraria drejtohet nga vajza e Georges, Sylvia Whitman dhe partneri i saj (në jetë dhe në biznes), David Delannet. Dyqani ka hapur kohët e fundit një kafene pranë, diçka që George kishte dashur ta bënte që në vitin nga 1960. Ajo vazhdon të presë ngjarjet javore letrare. (The Guardian-Pasqyre.al)
